A HOLOGRAM FOR THE KING: Çölde kültür çatışması ve aşk
Alan, kariyerindeki ihtişamlı günleri ardında kalmış ve maddi olarak sıkıntıda bir iş adamıdır. Eşinden boşanmıştır ve kızının üniversite harcını ödemekte zorlanmaktadır. Firması adına başarılı bir satış gerçekleştirip kendini içinde olduğu maddi darboğazdan kurtarmak için Suudi Arabistan’a gitmesi gereken bir işi üstlenir. Amacı Suudi krala teknolojinin son ürünü hologramlı iletişim cihazını satmaktır. Fakat Arabistan’da kralla istediği görüşme ertelenip durdukça kendini sürekli kültür çatışması yaşadığı bu ülkede ilginç deneyimlerin içinde bulur. Şoförü Yusuf ona ülkesinin farklı yanlarını gösterirken hastanede denk geldiği doktor Zahra ile de romantik yakınlaşma yaşamaya başlar.
Dave Eggers’ın aynı adlı romanından uyarlanan filmin yönetmenliğini Perfume: The Story of a Murderer ve Cloud Atlas filmlerinden aşina olabileceğiniz Tom Tykwer yönetmiş. Roman ülkemizde de Siren Yayınları tarafından Kral İçin Hologram adıyla yayımlanmıştı.
Film batılı bir insanın Orta Doğu’da yaşadığı kültür çatışması ve bu kültürel farklılıklar içinde yaşanan aşk hikayesine odaklanmış. Bunu yaparken klişe bir Hollywood yaklaşımıyla Suudi Arabistan’ı korkulası öcü gibi göstermekten kaçınılmış, hatta kapitalizmin ülkede de epey etkin olduğu sıkça gösterilmiş. Tabii ülkedeki aşırı baskıcı sistemin vatandaşlarını içine soktuğu durumu da filmin iki “yerel karakteri” Yusuf ve Zahra vasıtasıyla sunmuş. Her ikisi de batıdaki üniversitelerde aldıkları kaliteli eğitimlere karşın ülkesine döndükten sonra Yusuf ile halkın alt tabakasından bir bireyin yaşadıkları, Zahra ile de üst tabakadan bir kadının yaşadıkları aktarılmış. Fakat film hikayenin geçtiği ülkenin baskıcı sisteminden bazı yansımalar sunarken orasının yönetimini eleştirmek ya da batılı demokratik sistemi övmek gibi bir derdi yok. Bunlar sadece hikaye içinde karakterleri daha iyi tanımamız için yer alan kesitlerden ibaret.
Filmin özellikle ikinci yarısından itibaren öne çıkan unsur Alan ile Zahra arasında gelişen aşk. Aralarındaki kültürel farklılık ve içinde bulundukları toplumun tepkisini çekmeden gizli bir romantizm sürdürmeleri hikayeye farklı bir renk katıyor.
Tom Hanks’in filmi baştan sona tamamen sırtladığını söylesek yanılmış olmayız. Zaten oyunculuk kalitesini kariyeri boyunca defalarca kanıtlamış olan Hanks tüm filmi tek başına götürebilecek karizmaya sahip aktörlerden biri olduğunu bir defa daha izleyicilere gösteriyor. Oyunculuğu ile sempatik mizacı hikayenin dram ile mizah içeriğine gayet başarılı bir uyum göstermiş.
Yusuf rolündeki Alexander Black bu rolüyle ilk defa uzun metrajlı bir filmde yer almış. Kesinlikle başarılı bir performans sergileyerek filme ekstradan mizah unsuru katan bir karakter olmuş. Yusuf’un mizahi yapısının yanı sıra yaşadığı yasak aşktan doğan kaygıları ve ailevi ortamdaki dramını da güzel yansıtmış. Bu rol şüphesiz Alexander Black’in adını duyurduğu ve yeni film projelerinde yer almasını sağlayacak bir çıkış filmi olacaktır.
Sarita Choudhury sinema ve televizyonda epey deneyimli, yarı Hint yarı İngiliz kökenli bir aktrist. Canlandırdığı doktor Zahra rolünün gerektirdiği ağırlığı ve kültürel sofistikeliği yansıtmakta başarılı. İyi eğitimli ve kariyerinde başarılı bir kadının kadınlar üzerinde epey baskı kurmuş bir toplumda yaşadığı dik durma azmini karakterin duygusal derinliğinden ödün vermeden sergilemiş.
Hikaye Suudi Arabistan’da geçtiği için Hollywood filmlerinin kaçınılmazı olarak görüntülerde bol miktarda çöl manzarası ve bunun getirdiği sarı renk hâkim. Ve de tabii ki develer. Yönetmen Tom Tykwer ve önceki filmlerinde de birlikte çalıştığı görüntü yönetmeni Frank Griebe’nin kamerasına bolca geniş açılı çöl manzaraları ve çölün orta yerinde beliren yapılar takılmış. Filmin ilerleyen bölümlerindeki deniz sahnesinde görüntüye bir anda hâkim olan mavi tonlar tüm film boyunca çölü ve sıcak ortamları görmeye alışmış izleyici için değişiklik oluyor.
Romanı okumamış olduğum için filmi uyarlandığı kitap ile mukayese etme şansım yok. Ancak A Hologram for the King sinema salonlarına gelen filmlerin içinde farklı bir kültürel tat sunan, görkemli sahnelerle değil, güzel işlenmiş hikayesi ve karakterleriyle öne çıkan başarılı bir film. Dram, mizah ve romantizmi kültürel farklılıklar hikayesi içinde bir araya getirmiş. Sadece Tom Hanks unsuru için bile izlenilesi bir yapım ortaya çıkmış.
Daha ziyade aksiyon ve görsel efektlerin ön plana çıktığı filmlerden hoşlanıyorsanız bu film tabii ki kesinlikle size göre değil. Kişisel hikayeleri işleyen, karakter ağırlıklı, daha ufak çaplı filmleri beyazperdede izlemekten keyif alan izleyicilerdenseniz A Hologram for the King sizi hayal kırıklığına uğratmayacaktır.
