IMDB’nin psikopatı: ANGST (1983)

“Angst” kelimesi Türkçe’de karşılığı tam olarak olmayan Almanca bir kelime. Tanımına gelince; korku, yabancılaşma ve yalnızlığın beraberinde getirdiği varoluşsal sıkıntı ve korku demek. Dönüp geçmişe baktığımızda, sinema dünyasında “korku” hissini bizlere yansıtan pek çok kahramanla karşılaşırız. Ama benim bahsettiğim, filme adını veren cinsten bir korkuya, seri katil/katil biyografilerinden yola çıkan ve polis-katil paslaşmasından ziyade katil gibi düşünmeye sevk eden filmlerde rastlarız.

Kahramanımızın bir adı yok ve filmin tamamında anlatıcı da bizzat kendisi. IMDB’de “The Psychopath” diye geçiyor. Aralarında Shining’teki hâliyle Jack Nicholson, Henry: Portroit Of A Serial Killer’daki Michael Rooker dahil, on tane psikopatı bir araya koyun ve bunlardan birisi de Angst’taki olsun. En psikopatını seçmeye kalkın ve bu rol için biçilmiş kaftanın Erwin Leder olmadığını söyleyin, ben de size kafa göz dalayım.

SPOILER

Film hapishanede son saatlerini geçiren Psikopat’ın yemek yemesiyle başlıyor, tıraş olmasıyla ve bu sırada da neden hapishanede olduğunu ve genel ruh hâlini açıklamasıyla devam ediyor. “… Bana rüyalarımı sorduklarında onlara çiçeklerden bahsettim. Çiçeklerden. Her zaman sadece çiçeklerden. Aklımda, istediğim her şeyi hayal edebilirdim. Bu dürtüyü kullanmak için yapmam gereken tek şey bütün duygularımı dışa vurmaktı. Kodeste tek başıma olmam benim için iyiydi. Ama şu insanlara işkence yapma dürtüsü bastıramadığım tek şeydi… Biliyorum yine yapacağım, ama bu sefer yakalanmayacağım çünkü bir planım var. Tüm detayları gözden geçirdim. Tek yapmam gereken biriyle tanışmak…” Ve elinde bavulu, bir süre yürür, gördüğü ilk açık olan kafeteryaya girer. Parmaklıklardan kurtulduğu andan itibaren bir saat geçmeden planlarını (!) gerçekleştirmeye başlar.

 

Kullanılan müthiş kamera açılarıyla, kahramanımızla birlikte koşuyor, kaçıyor, daha da önemlisi korkuyorsunuz. Ve bu korku, “annem duyarsa da beni eşek sudan gelene kadar döverse,” diye bir korku değil. Anne ve de aile, dolayısıyla aidiyet kavramınız zaten yok. Hayatınızın yarısından fazlası hapishanede geçmiş. Sınırınız yok. İnsanların dikkatini onları korkutarak çekmek sizi tahrik ediyor ve onlara şiddet uygulayarak tatmin oluyorsunuz. İnsan bilincindeki, en şekillenmeye müsait olmayan dürtüler seks ve şiddettir. Ve bu iki eğilim, size, doğru ve yanlış kavramları küçük yaşlardan itibaren öğretilmediği için, bir aradayken anlam kazanırlar.

SPOILER

Cinayet işlemek de bu sebeplerden gayet doğal bir hâl alır. Ama alışık olduğumuz şey, plan varsa ona bağlı kalınması, katilin soğukkanlı olması ya da bir anlık heyecana kapılıp sonunda pişman olmasıdır. Ama burada bahsi geçen adamın ciddi rahatsızlıkları var ve tedavi edilebilecek türden olduklarını sanmıyorum. Kült film The Texas Chainsaw Massacre’deki ailenin gerçek hayattan, sosyal yaşamın sabit değerlerinden ve ahlâk kavramından uzakta sürdürdükleri hayatı bu adam tek başına ve tam da modern hayatın göbeğinde yaşıyor. Ani kararlar alıp tüm planını bir anda iptal edebiliyor. Birisi gözlerinin içine baksa düşündüklerini anlayabileceğinden korkuyor. Kendini ele vermemek için vücudundaki kanı temizliyor, üzerini değiştiriyor ama cesetleri arabanın arkasından çıkarmıyor. Polise, filmin başında gözüne kestirdiği iki kıza ve aynı kafeteryadaki diğer iki kişiye, bagajı açıp da cesetleri gösterirken yüzlerindeki iğrenmeden, şaşkınlıktan ve korkudan büyük keyif alıyor.

Kesinlikle emin olarak söylüyorum ki dönemini bırakın şimdilerde bile bu kadar gerçekçi ve yakın plandan cinayet sahneleri bulmak çok zordur. Böylesi bir psikolojiyi  “normal” dediğimiz, ruh sağlığı yerinde olan bir yönetmenin ve senaristin seyirciye yansıtabilmesi imkansızdır. Avusturyalı yönetmen Gerald Kargl, öncesinde olduğu gibi Angst sonrasında da ortadan kaybolmuş. Senaryoyu birlikte yazmış olduğu Zbigniew Rybczynski öncesinde olduğu gibi animasyon ve kısa filmler yazıp çekmeye devam etmiş ve uzun metraj hiçbir projede de yer almamış.

Sözün özü psikopat olunmaz psikopat doğulur. Angst sinema tarihi için en mühim filmlerden biridir. Henüz izlememişseniz elinizi çabuk tutmanız da gerçekten önemlidir.