Ekspresyonizm ve Erotik Ruhun Kirli Dünyası: EGON SCHIELE

Dışavurumculuğun dahi adamı diyerek klasik, deli ressam nitelendirmesiyle giriş yapmak istedim nedendir bilinmez. Egon Schiele, gariptir ki bir cover tablosunu gördüm göreli tutkumdur diyebilirim. Eserlerindeki sert kıvrımlar yüreğimi dağlar, beynimi uçurur sonra sarsar beni. Çizmiş olduğu kadınlara aşık olanları bilirim. Kısacası değişik bir kafa, estetik anlamda doruklarda bir ressamdır kendisi. Kısa yaşamı efsane olmasını engelleyememiştir.

Ekspresyonizm (Dışavurumculuk): Bilinçaltı hareketler

Almanya’da politik sorunlar yaşanırken empresyonizm, naturalizm ve pozitivizme karşı bir akım olarak ortaya çıkmıştır.

Doğada var olanın direkt yansıması değil de bilinçaltının akılda tasarlanıp veya içte yaşanan, hissedilenin yansıtılması denilebilir. En basit anlamıyla doğru kabul edilen genel görünüm yerine kendi yorumunu katıp bu görünümü gün yüzüne çıkarmak diyebiliriz. 20. yüzyılın başlarında ortaya çıkmış ve 1925’e kadar devam etmiştir.

Bu akımın sanatçıları; şiddet, karamsarlık ve sıra dışılığı ön plana çıkarmışlardır. Çoğu eser rahatsızlık vericidir ve ilk bakışta sert bir etki verir. Bu akım birçok sanat türünü etkisi altına almıştır. Bu türlerden biri de resimdir. Çizgiler oldukça sert ve keskin, renkler ise abartılıdır. Özgünlük en verimli şekilde kullanılmış, aynı zamanda eleştiriler en sert dille, rahatlıkla yapılmıştır. Bu akımın en önemli sanatçılarından biri de Avusturyalı ressam Egon Schiele’dir.

The Erotic, The Grotesque!

Egon Schiele, çok küçük yaşından itibaren resim çizmeye başlamış ve eğitimine o yönde devam etmiştir. Ekspresyonist bir ressamdır ve ilham aldığı sanatçıların başında, Sembolist akımın lideri Gustav Kilmt gelir. Ayrıca Van Gogh’da etkilendiği ressamlardandır.

Kağıt üzerine suluboya ve kurşun kalem kullanmıştır. Çizimlerinin çoğu erotik figürlerdir.

Genellikle hatta çoğunlukla çalışmaları portrelerden oluşur bununla birlikte manzara çalışmaları da vardır. Tekniğini ve ruhunu en çok yansıtan portreleri olmuştur. Kendi oto portreleri de çok ünlüdür. Çizimleri genellikle hastalıklı insanlar ve bozuk vücutlardan oluşur buna rağmen kişilerin yüz hatları belirgindir. En fazla bedenlerle oynamıştır. Pastel renkler çoğunlukla tercihidir. Turuncu, yeşil ve kahverengi hemen hemen her portresinde mevcut renkler arasındadır. Sulu boya resimlerinde portrenin etrafını beyaz renge boyamıştır bu teknik, resmin daha belirgin olmasına yardımcı olmuştur. Yapmış olduğu resimler birçok popüler ressamın devasa resimleri kadar büyük değil de genelde eskiz tarzında küçük çizimler ve karalamalar halindedir.

‘’Even erotic art has a certain sanctity’’ Egon Schiele (1890-1918)

Avusturyalı ressam, ailesinin durumu iyiyken şehrin dışında yatılı bir ilkokula devam ediyordu. Tatilleri haricinde görüşemediği ailesinin bir bireyi olan kız kardeşi ile olağan üstü bir yakınlıkları vardı. 15 yaşındayken babası akli dengesini yitirip hayata veda etmiştir. Bu durumda evin sorumluluğu ona yüklenir. Bilinçaltına yerleşen bu durumlar resimlerine bakılınca netlikle görebileceğimiz şekilde dışa vurmuş. Bu durum kolayca anlaşılıyor fakat aslında ilham aldığı büyük bir ressam vardı ve annesinin desteğiyle resme devam ederek kendini geliştirdi. Zaten gittiği okullarda sessiz bir öğrenciydi ve pek başarılı değildi, resimde yetenekliydi ve ressam olmaya kararlıydı. Daha sonra Gustav Klimt’in eğitim almış olduğu Vienna Güzel Sanatlar akademisine katılım hayalleri gerçek oldu. Sanatçı hemen hemen 17 yaşındayken Klimt ile tanışıp eserlerini ona gösterme fırsatı buldu. Klimt genç sanatçıyı çok başarılı buldu. Yaptığı eserleri takdir etti ve bazı çizimlerini satın aldı. Onu destekledi, toplantılara davet etti ve sponsorlar buldu. Schiele resim hayatı boyunca Klimt’in yolundan gitti, onun bazı tekniklerini kullandı ve akademi hayatında hep onu örnek aldı ve saygı duydu.

1908, Klosterneuburg’da ilk sergisini açtı. 1909’da akademiyi bıraktı ve kendi stüdyosunu açtı, yeni bir sanat grubu oluşturdu. Ayrıca Pisko Galeri’de ilk yeni sanat grubuyla ikinci sergisini gerçekleştirdi. 1912’de Viyena, Münih, Köln dahil çeşitli sergileri oldu, 13 Nisan itibariyle göz altına alındı ve tutklandı. Gerekçesi ise küçük çocukların erotik çizimlerini yapmasıydı bu yüzden birçok eserine de el koyuldu. Bir ay sonra serbest bırakıldı. Tutukluyken hapishanenin zorlukları ve rahatsızlıklarını belirten ve 12 seriden oluşan bir dizi resim yaptı. 1914’de Edith ve Adele Harms kardeşlerle tanıştı, her ikisi ile de bir flört dönemi yaşadı ama Edith ile evlendi. Daha sonra 1. Dünya Savaşı’nın başlaması ile askere çağırılır. Savaş esnasında bile en ünlü ressamlar arasında yer almaya devam eder. 1918 yılı 6 Şubat’ta Gustav Klimt hayatını kaybeder, sıkıntılı bir yıl olacağı başından bellidir. Sonrasında askeri müzeye transfer edilir. Sergiler iyi geçer birçok eseri satılır. 28 Ekim’de Edith İspanyol gribine yakalanarak hayatını kaybeder çok geçmez 31 Ekimde henüz 28 yaşındayken İspanyol gribine yakalanan Egon Schiele de hayatını kaybeder.

Geçmişin ve günümüzün en önemli ve efsane olmuş ressamlarından birinin hayatına genel bir bakış yapmış olduk. Ayrıca ‘’ekspresyonizim nedir ki?’’ diyenlere iyi bir örnek isim oldu. Bu müthiş sert, müthiş net ve müthiş özgün adamın eserlerinin birçoğunu, bazı Viyana galerilerinde görmemiz mümkün mesela Österreichisvhe Gallerie’de eserlerinin önemli bir kısmı yer almaktadır. En yakın zamanda görmeği umuyorum ve Schiele’nin savaş günlüğüne tutmuş olduğu birkaç notla bitiriyorum.

“To me personally, where i live is a matter of indiffrence, tht is, which nation i belong to, or rather, which nation i live in.-At all events i tend far more to the other side, that is, our enemies-their countries are fare more intresting than ours- there they have real freedom- and more thinkers than we have. But what is one to say about the war now- every hour that it continues is a great pity.”