Irkçılık iddialarının gölgesinde 2016 Oscar Ödül Töreni
28 Şubat’ta düzenlenecek Akademi Ödül Töreni ya da daha meşhur adıyla Oscar töreni ırkçılık iddialarıyla çalkalanıyor. Akademi’yi oluşturan üyeler ödül törenlerinde onlarca yıl süregelmiş beyaz hegemonyasını kırıp özellikle son yirmi yıldır siyah aktör ve film yapımcılarını da çeşitli dallarda aday yapmaya özen göstermekteydi. 2015 yılında aday olan tüm aktörlerin beyaz olması tepki çekmiş olsa da olay çok büyümemişti. Martin Luther King öncülüğündeki siyahların eşitsizliğe karşı direnişini anlatan Selma en iyi film ve senaryo dallarında aday olarak bunu bir nevi telafi etmişti. Ancak 2016 Oscar adayları açıklanınca bu sefer durum değişti. Çünkü 2016 yılının aday listesi bu sefer önceki yıldan bile daha beyazlaşmış durumda.
En İyi Film dalındaki adaylıklara tamamen beyazlar tarafından çekilmiş filmler hâkim durumda. Çok iyi eleştiriler alan Creed, Straight Outta Compton, Chi-Raq, Beasts of No Nation filmlerinin hiçbirinin aday gösterilmeyerek haklarının yenildiği iddia edilmekte. En İyi Yönetmen dalında da bu filmlerin siyah yönetmenleri Ryan Coogler, F. Gary Gray, Spike Lee ve uzak doğu kökenli Cary Joji Fukunaga adaylık alamadılar.
En İyi Aktör dalında Idris Elba (Beasts of No Nation), Will Smith (Concussion), Michael B. Jordan (Creed) üçlüsünden en azından birinin aday olmasına kesin gözüyle bakılıyordu. Straight Outta Compton filmindeki genç aktörlerden birinin de En İyi Yardımcı Aktör dalında aday gösterilmesi beklenmişti. Ancak hiçbiri aday olamadı. Hatta Creed’in siyah yönetmen ve başrol oyuncusunun es geçilip En İyi Yardımcı Aktör dalında Sylvester Stallone’un aday gösterilmesi işin tuzu biberi oldu.
Durum böyle olunca isyan bayrağının açılması da çok gecikmedi. Çok sayıda siyah film yapımcısı ve aktör Akademi’nin ırkçılık yaptığı iddiasında bulunarak gerek röportajları gerekse sosyal medya aracılığıyla tepki gösterdiler. #OscarsSoWhite hashtag altında yoğun bir şekilde tepkilerini dile getirmekteler. Hatta Oscar ödül törenini protesto ederek katılmayacağını ilan edenler bile oldu. Bu kişiler arasında en ön plana çıkanlardan biri de siyah hakları konusunda büyük bir aktivist olan yönetmen Spike Lee.
İşin ironik tarafıysa bu yıl ödül törenini siyah komedyen Chris Rock’ın sunacak oluşu. Ödül törenini boykot ederek sunuculuk görevini bırakması yönünde oluşan yoğun baskıya karşın, Rock sunuculuk yapacağını açıkladı. Chris Rock daha önce 2005 Oscar Töreni’ni sunmuştu.
Akademi geçtiğimiz Haziran ayında bünyesine 322 yeni üye dahil ederek tarihinin tek seferde en çok üye alımını gerçekleştirdi. Üye alımı yapılırken ırk çeşitliliğinin ve farklı bakış açılarının ön planda tutulduğu belirtilmişti. Şu anda Akademi’nin sayıları 6000 civarı üyesi bulunuyor ve Oscar ödüllerini belirleyenler de bu üyeler.
Afrika-Amerikalı Film Eleştirmenleri Derneği Başkanı Gil Robertson durum karşısında şok olduğunu ama pek de şaşırmamak gerektiğini söyledi. Akademi üyeleri arasında iletişimsizlik sorunu olduğunu dile getiren Robertson onlara çeşitliliğin önemini göstermek için daha fazla efor sarf edeceklerini ve onların da farklı kökenlere sahip insanların hikayelerini izlemeye daha açık olmaları gerektiğini belirtmekte.
Siyah aktör ve film yapımcılarının tepkisine aktör George Clooney ve belgesel yapımcısı Michael Moore gibi beyaz isimlerden de destek geldi. Ünlü yönetmen Steven Spielberg ise Akademi’nin ırkçılık yaptığı yönündeki iddiaları reddetmekte, ancak Straight Outta Compton’ın en iyi film dalında ve Idris Elba’nın en iyi aktör dalında aday olamamasına şaşırdığını itiraf etmekte.
Film endüstrisinde durum böyleyken televizyon endüstrisinde ise durum çok daha farklı. Siyah dizi yapımcıları ve aktörlerin çok daha eşit koşullarda yer aldıkları ve özellikle kablolu kanallar sayesinde ırk çeşitliliği konusundaki yelpazenin çok daha geniş olduğu sektörde bu yapımlar da izleyicilerden büyük ilgi görmekte. Emmy Ödül Töreni’ndeki adaylıklar ve kazananlar listesi de daha fazla ırksal çeşitlilik olduğunu gösterir nitelikte. Bu nedenle film sektörünün ırkçılık konusunda televizyon sektörünün en az yirmi yıl gerisinde kaldığı söylenmekte.
