TOOL – En İyi 10 Şarkı
2006’daki “10,000 Days”den 13 yıl sonra, 30 Ağustos’ta yayımlanacak olan yeni albümleri öncesi Paslanmaz Kalem olarak en iyi 10 Tool şarkısı listemizi gururla ama çekinerek sunarız. Aslında artık açıklamamıza gerek yok ama evet, “çekinerek” çünkü kişisel listelerimizi belirlerken yine çok zorlandık. Örneğin ben bir noktada “Ænima” ile “Lateralus”un şarkı listelerini karıştırıp (tabii ki aradaki doldurma parçaları eleyerek) kura çekmeyi düşündüm. Paslanmaz Kalem ekibinden bazıları “Ænima” öncesi dönemle sonraki prog dönemi arasında kararsız kaldı.
Ama üzerimizde ortak olan bir duygu çok net: Hepimiz grubun ne yayımlayacağını merakla bekliyoruz. Hepimiz yeni albümde Tool’un bizi yine şaşırtmasını, “Vicarious” gibi bir parçayla suratımıza yumruğu çakmasını bekliyor ve hatta bunu içten içe istiyoruz. 2001 yılında “Lateralus”u ilk defa dinlerken yaşadığım heyecanın benzerini yaşamak, o beklentiden bir şey eksiltmemek için senelerdir Youtube’da gezen yeni şarkıların canlı kayıtlarından, Adam Jones’un riff videolarından ve yeni albüm haberlerinden mümkün olduğunca uzak duruyorum.
Emre Karacaoğlu
TOOL’un en iyi 10 şarkısı
10) Ænema
Orçun Onat Demiröz: Ænema parçası Stinkfist, Forty Six & 2, Hooker with a Penis gibi muazzam bestelerin yer aldığı Ænima albümünün akıllara kazınan parçalarından biridir. Tool‘un komedyen Bill Hicks’e selam çaktığı Ænema, bir tempo ve vurgu şaheseridir. Özellikle nakarat kısmıyla tokat atan parça Tool sevdalıları için özel bir köşede durur.
9) Third Eye
Volkan Atay: Sahip olduğuna inanılan üçüncü göz için bazı batılı filozoflar şöyle bir açıklama getirirler. Sol gözümüz nereye gittiğimiz için, sağ göz bunu anlamlandırıp oraya gittiğimizde ne yapacağımız için vardır. Görünmez olan üçüncü göz ise bunları gerçekleştirmek için gereken enerjinin kaynağıdır der. Ve bu enerjinin tanımlanması ve icrası çok farklı düzlem ve boyutlarda tecrübe edilir. Yollar, her kişi için farklı ve zorlu ama ulaşılması hedeflenen çekirdek için bir o kadar da çekicidir. Beş duyunun ötesindeki bu kavrayışların şaşırtıcı keşifler içermesi, bahsedilen bu çekicilik yeterli bir geri plan sunuyor elbette.
Beyin yakıcı -veya açıcı da diyebiliriz- diyebileceğimiz Aenima albümünde yer alan bu parçanın girişinde adı Radiohead’in efsanevi albümü The Bends içerisindeki teşekkür listesinde de bulunan komedyen Bill Hicks cümleleri yer alır. Yer alan konuşmanın şarkıyı kavramak açısından da önemli olduğunu düşünüyorum.
“Ölüm diye bir şey yoktur, hayat sadece bir rüyadır ve kendimizi hayal ediyoruz. “
Bu hayal süresince gözünü açmak isteyenler için Tool gereken özveriyi ve çalışkanlığı yerine getirmiş durumda. Parça açılış cümleleri ve içerdiği lirikleri ile tam olarak hedefe yollanmış bir uyarıcı. Bir müzik eserinin ötesinde de gerçek bir deneyim. Bu deneyim, arka planı ile hafif aralanmış bir halde olsa da beş duyunuza ve elbette daha fazlasına sunulmuş durumda. Gerisi ise tamamı ile sizi ilgilendiriyor.
Parça ile ilgili okuduğum / karşılaştığım yorumlarda gördüğüm kadarı ile şarkıyı bir LSD güzellemesi olarak okuyan tayfa sizce de olayı biraz sığlaştırmıyor mu? Çünkü satırlarımın başındaki konuya da geri dönersek üçüncü gözü fiziki olarak anlamlaştırmak da pekala mümkün. Şöyle ki; üçüncü göz, beyinde bulunan “Pineal Bez (Epifiz Bezi) ” ile bilimsel olarak maddesel anlamda da ifade edilebilmekte. Bu bez vücut içerisinde yer alan diğer tüm bezleri ve tabiki tüm vücudu düzenleyen ,yüksek rütbeli bir tür emir komuta merkezi bezidir. Şarkıyı da böylece “zihnin vücudu kontrolü” olarak okumak ve anlamlandırmak mümkün oluyor. Zira, İnanmak için neyi seçtiğiniz ve anlamak için yaptığınız tercihleriniz bedeninizi bir bütün olarak yönetir. Listemiz içinde yer bulmuş bu Tool şaheseri, bahsedilen bu yönetime önderlik için, bir kere daha dinlemeyi ve tüm açık bilinciniz, duru görüleriniz için harekete geçirilmeyi hak etmekte. Beraber tekrar edelim…
Prying open my third eye!
8) Stinkfist
Volkan Atay: Cinsel bir eylemi metafor olarak şarkı sözlerine yerleştirip, iletmek istedikleri konuyu şarkının adı ile zihninizin daha derin ! köşelerine yollamak isteyen Tool bunu öyle zengin bir müzikal harikalıkla kotarmış ki yıllar boyu grubun zirve şarkılarından birisi olarak sürekli önümüze gelmekte. Müthiş bir parça trafiği ve vokal ustalıkları ile de süslenmiş durumda. Cidden mest kategorisinde.
Grubun, modern teknolojinin insanları duyarsız organizmalara sürükleme sorununa ilişkin yapmış olduğu önermeler ve izah gerçekten kıymetli. Bahsedilen bu “uyuşmuş insan” için duyguları gerçekten hissetmenin yolu, başka insanlar ile gerçekleştirilen “gerçek deneyimler” ve tüm dış katmanlarından soyulmuş insanların “gerçek derinlerine inerek nüfuz” edebilmekten geçiyor. Bu konunun girişte bahsedilen ilkel bir metotla metaforlaşmasının da geri planı buradan geliyor. Grubun efsanevi solisti Maynard şarkıyı “korkularımızdan seçtiğimiz şevkat” olarak tanımlarken, bu duygudan kurtulabilmek adına reçetesini de işte böyle yanında getirmiş işte.
Bu şarkıdaki yumruk metaforik olsa da, aynı zamanda materyalist dürtülerimiz ve ruhsal bağlantı kayıplarımız nedeniyle oluşan toplumsal sapkınlığımızın gerçek bir örneğini yansıtmakta.
I’ll keep digging, until I feel something!
7) Sober
Kerem Onan:
Şimdi bu şarkıya uzuuun uzun bir yorum yazmaya gerek yok. Seyretmeniz gereken tek bir performans var, o da şu; Tool – Sober Live (Pro Shot) REMASTERED … Burada Maynard’ın surat ifadelerine, şarkıyı söylerken kendinden geçişine, vücudundaki kasların, eklem yerlerinin bükülme şekline dikkat edin. Eğer gerçekten kendinizi şarkının içine girecek şekilde bırakırsanız o milyonlarca şarkıya konu olmuş “Generation X”in gerçekte nasıl hissettiğini çok ama çok iyi anlayacaksınız. 90’ların filmi çekilseydi, müziklerinde bu şarkı olmak zorundaydı kısacası…
Mert Yıldız:
Tool’un bireysel olarak en ilgi çekici bulduğum dönemi basta Paul D’Amour’un bulunduğu, müziklerinin arşa değil de toprağa yakın durduğu, metafiziksel atraksiyonla değil, ter kokan bir ürkünçlükle insanları cezbettiği “Opiate” ve “Undertow” dönemi. Bunun sebepleri kişisel olabilir zira söz konusu dönem ve Tool’u keşfedişim benim 13-15 yaş arama denk geliyor ki (madem MATEFİZİK dedik) benim müzik kulağım metafiziksel olarak hala o yıllarda ve ilelebet de o yıllarda kalacak. Kısacası ben “Undertow”u Primus’ın “Pork Soda”sından, Nine Inch Nails’ın “Closer”ından, Type O Negative’in “Bloody Kisses”ından, Rage Against The Machine’in ilk albümünden, ne bileyim Soundgarden’ın “Superunknown”undan veya Porno For A Pyros’un kendi adını taşıyan albümünden çok da ayrı tutamıyorum, kafamın içinde aynı bölgede yaşıyor, davulu, bası, gitarı aynı frekanslarda dolanıyor.
‘Sober’ grubun bu döneminin bir nevi ambalaj şarkısı. İki sebebi var bunun. Birincisi tabii ki “Undertow”un çıkış şarkısı olarak seçilmiş olması ki zehir gibi insanın kanına karışan ritmi ve akılda kalıcılığı ile bu kaçınılmaz. Tüm şarkı aynı 2 akor üzerindeki varyasyonlardan oluşuyor ve baştan sona bir çeşit “build up”tan ibaret, bu da Maynard James Keenan’a vokal hünerini sergilemesi için alan yaratmış. Diğer sebep de şarkının liriklerindeki muğlaklıkla örtüşen ve Quay Brothers animasyonlarını andıran feci ölçüdeki ürkünç klip. Söz konusu klip aslen Amarıka’da yaşamayan neslin zihnine Tool’u kazıyan ve MTV’nin bir süreliğine incisi haline getiren şey. O dönem TV başında borunun içinden akıp giden beyin dokusunu görüp de etkisinde kalmayan var mı?
6) Parabol/Parabola
Emre Karacaoğlu: “Lateralus” parçasıyla uyum içinde bir mesel (İngilizcede “parable”) anlatıyor Keenan dinleyicisine: Bildiğimiz tek varoluştan öncesini hatırlıyor ya da sonrasını biliyor muyuz? Hayır. Gözlerimiz sonuna kadar açık, evrene umutla ve merakla bakıyor muyuz? Evet. Aldığımız her nefesi, hiçlik yerine varlığı ve yaşadığımız her deneyimi bizler yok olana kadar kutlamalı mıyız? Evet. Bu durumda, “Hatırla,” diyor: “Hepimiz ebediyiz ve çektiğimiz her acı sadece bir illüzyon.” “Tibet’n Ölüler Kitabı”ndan “Parabol/Parabola”ya mistiklerin mesajları hep aynı olmuş: Varoluştan ayrı olduğumuz sadece egotistik bir yanılsama.
5) Lateralus
Emre Karacaoğlu:
Seküler dünyamızda ihtiyacımız olan ruhaniyet hissini yakalamak için güzel bir fırsat teşkil ediyor bu parça. Müzikal olarak hakkında sayısız yorumu zaten duymuş, okumuşsunuzdur: poliritmik yapısı, Fibonacci dizisiyle uyumlu mısralar ve Carey’nin davulları vs. Keenan’ın vizyoner sözlerine aynı özen gösteriliyor mu emin değilim:
Aşırı düşünmek, aşırı analiz yapmak bedeni akıldan ayırır
Önsezilerimi köreltir, imkanları kaçırtır
Beni çizgilerin dışına çıkaran anımı hissettiren
İrademi beslemeliyim
Aydınlanma Çağı’yla birlikte şekillenen din sorgusu, şüphecilik ve gelişen pozitif bilimler bizi dinlere ihtiyacımızın olmadığı gerçeğine ikna ederken, istenmeyen bir yan ürün olarak da ruhaniyetten (ve sağlıklı dozda mistisizmden) uzaklaştırdı. Günümüzde geldiğimiz noktada, varoluşu anlamlandırmaya çalışan, bunu yaparken bocalayan, kendi bireysel varlığını yemek, spor, oyun, dedikodu, seks, uyuşturucu, televizyon, bilgi, para vs. ile doldurmaya çalışan varlıklara dönüştük. Tool tatminsizlik duygumuzun buradan başladığını bu şarkıyla hatırlatıyor ve bütünleyici (holistik) düşünceye dönmemiz gerektiğini tembihliyor. Öncül reçete belli: zihin-beden ayrımını unut, tüm varoluşla bir olduğunu hisset ve “sarmal çizerek devam et.”
Orçun Onat Demiröz:
Tool‘un 3. albümü Lateralus’a adını veren parçadır. Bu albümün asıl hiti Schism’dir ama Lateralus parçası Parabola ile beraber albümün yıldızlarından biridir. Parça farklı zaman kalıbı ve karakteristik döngüsüyle oldukça ayrıksıdır. Fibonacci dizimine göre yazılan Leteralus, Tool‘un muhteşem beste yazarlığının en güçlü örneklerindendir. Çivi gibi çakar.
4) Schism
Kerem Onan: Lateralus’un incisi, grubun 2002 yılı Grammy’lerinden birini kucaklama sebebi olan single “Schism”, klibindeki göstergelerden bas yürüyüşüne kadar albümün felsefesi olan “insan ilişkilerinin matematiksel dökümü”nün de bir özetidir aslında. Ana dokunun bas davul üstüne kurulu olmasından da anlayabileceğimiz gibi Justin babanın bestesi olan şarkı yavaş yavaş yükselerek transa geçirir dinleyiciyi ve sonrasında onları bekleyen Parabol/Parabola’ya hazırlar.
3) The Pot
Kerem Onan:
Canlıları birbirine kırdırarak, özgürlüklere müdahale ederek var oluşunu ancak sürdürebilenn siyasallaşmış organize inanç sistemlerinin küreye verdiği zararı herhalde tartışacak okurumuz kalmamıştır artık. Grubun Bilboard’ın rock listesine bir numaradan giren ilk single’ı olan “The Pot”un bir din adamına, avukatlara, herkese ne yapması gerektiğini söyleyen siyasetçilere ya da gazetecilere yazıldığına dair bir sürü yorum bulabilirsiniz internette (ağırlıklı görüş bunlar değil aslında tabii ama buraya dökmeyelim şimdi Maynard babanın bezlerini, Ezhel gibi alırlar falan:) Benim en sevdiğim bunun bir din adamına söylendiğini hayal etmek. O naif ama güçlü vokaliyle şarkıya girerken daha ilk dakikasında “Sen kim oluyorsun lan bana parmak uzatacak!” şeklinde delirerek dinleyeni kıskıvrak yakalayıp bırakmayan “The Pot”, 2006 yılından beri dilimden düşmedi. Ne zaman sokakta bir öküze denk gelsem kafamda çalmaya başlayan iki şarkıdan biri (diğeri Hatebreed – Before Dishonor).
Volkan Atay:
Hiç Tool dinlememiş bir insana dinletmek için seçeceğim parça bu olurdu. Metaforlar ile ikiyüzlülük konusunun müthiş bir ses denklemi ile anlatılmış olmasının farkına varılması şarkının birkaç tekrarına baksa da daha ilk andan son süratle size çarpıp gücünü ispatı da kolay. Galiba her iki şekilde de sahip olduğu etkileme kabiliyeti sebebi ile listemizin üst sıralarında yerini almış durumda. Ruhumuza işleyen bas yürüyüşleri ve soundu ile gerçek bir Tool hiti. Hiç eskimeyen cazibesinin müzikal sırrının en net izahının da bu olduğunu düşünüyorum.
Ayrıca, Türkiye konserinde çalmalarını en çok beklediğim şarkılardan birisiydi. Keşke iyi bir live sound çıkarmanın çok zor olduğu bir konser alanında (7 Eylül 2007 – Kuruçeşme Arena) başardıkları harika işi düşününce, canlı olarak dinleyebilseydik diyorum.
Liar, lawyer, mirror show me
What’s the difference?
2) Forty Six & 2
Çağlar Neçelik:
Bu şarkı resmen bir Antropoloji dersi niteliği taşır. Kimine göre 46 kromozomla evrimleşen insanoğlunun +2 kromozom katılarak geçirdiği değişim, kimine göre şarkının en başındaki sözler meth’e dair paranoyalara gönderme, ancak bence başlangıçtaki lirikler anne karnına dönme isteğine bir göndermedir.
Aslında müzikal anlamda bu şarkı birden çok elementin bir simyacı gibi bir araya getirildiği katmanlardan oluşmakta. 04:30’dan sonra Danny Carey’in davul partisyonları ile şarkı zirveye çıkar.
Ben bu şarkıyı keşfettiğimde (ne yazık ki çok geç) Dream Theater “Home” şarkısını yeni yapmış ve sene 1999’dur. Home şarkısına inanılmaz vurulmuştum. Sonra bu şarkı mp3 olarak bir şekilde bana ulaşmıştı. Dinledim ve yaşadığım ufak çaplı şok ve ‘aha bu çalma mı yoksa esinlenme mi’ sorgusu eşliğinde müthiş şarkıları ve klipleri olan Tool grubu Fourty six & two sayesinde keşfedilir.
Emre Karacaoğlu:
Şarkının isminin nereden geldiğiyle başlayalım: Amerikalı mistik Drunvalo Melchizedek’in öğretisinde insanlığın bireysel enerji alanlarını (“merkaba”larını) düzene soktuğunda türümüzün bir üst bilinç seviyesine ulaşacağını ve kromozom sayımız olan 46’ya iki yeninin daha ekleneceğini ifade etmiştir.
“Merkaba”larımızı düzenlememizin yolu da “gölge”mize emek harcamaktan geçiyor. Carl Gustav Jung’a ait olan “gölge” kavramı, kimliğimizi tanımlayan “ego”nun zıttı olan bir “karşıt-ego”ya işaret eder. Reddettiğimiz, bastırdığımız, yani “ego”muzun bütünlüğü için feda ettiğimiz eğilimlerimiz vücut bularak “karşıt-ego”muzu, yani “gölge”mizi oluşturur. (Bir mekânda ya da tanımadığımız birinin çevresinde kendimizi nedensiz biçimde rahatsız hissetmemizin nedeni de buna bağlanır: Orası ya da o kişi bize bastırdığımız eğilimlerimizi hatırlatır, onları tetikler.)
Üst bilince ulaşmanın yolu ise “gölge”mizle barışmaktan ve onun “içinden geçerek öbür tarafa çıkmaktan” geçiyor.
1) Vicarious
Çağlar Neçelik:
Sevdiğimiz ya da haz duyduğumuz olgulara bir kez daha bakmamızı sağlayan bir şarkıdır Vicarious. İnsanoğlu içinde daima trajedi taşır ve başkalarının trajedilerini gözetlemekten de keyif duyar. Konforlu alandan dikizler olan biteni, ‘bana dokunmayan yılan’ misali. Şarkı bende bu düşünceleri uyandırır daima. Dinamik rifler, su gibi akan davul partisyonları, yağ gibi bir vokal ve nakış gibi işleyen bas gitar. Tool’u farklı kılan tüm elementler bu şarkıda fazlasıyla mevcut.
Orçun Onat Demiröz:
2006 yılında yayınlanan 10.000 Days albümünden çıkan ilk single’ıdır ve yayınlandığı gibi listeleri altüst etmeyi başarmış bir Tool klasiğidir. Tool’un beste yazımı bu parçayla arşa ermiştir. Vicarious’un davul atakları ve gitar riffleri dinleyenin suratına öfkeyle patlar. Sözleriyle de hayli dikkat çekici olan parça, tatlı tatlı uykuya dalmış bünyeleri şiddetle uyanmaya zorlar.
